Klimrek is een Vlaio-landbouwtraject dat startte in september 2019 waarin ILVO, het Innovatiesteunpunt en VITO vier jaar lang samenwerken aan een klimaattraject voor de melkveehouders, varkenshouders en akkerbouwers met aardappelen in hun teeltplan. Financiële steun voor het project komt onder meer van de Vlaamse overheid (Vlaio), maar ook van Boerenbond, de Belgische Confederatie Zuivel (BCZ), Belpork en Belgapom. Eind vorig jaar startte het traject voor de melkveehouders.
De projectpartners kijken verder dan de grenzen van het landbouwbedrijf. De klimaatscan zal rekening houden met de volledige levenscyclus van het landbouwproduct, tot en met het moment dat het product de boerderij verlaat (= levenscyclusanalyse). Dit wil zeggen dat bijvoorbeeld ook de impact van de productie en het transport van krachtvoer en kunstmest in de toevoerketen in kaart wordt gebracht.
Co-creatie zorgt voor inzicht en gedragenheid
De opmaak van de klimaatscan gebeurt in co-creatie met verschillende partners uit de sector, waaronder landbouwers, wetenschappers, adviseurs, voedselverwerkende bedrijven en beleidsmakers. Voor melkvee startte het co-creatietraject eind 2019. In een eerste bijeenkomst werd duidelijk hoe groot de verscheidenheid in de Vlaamse melkveehouderij is. In een tweede sessie werd dieper ingegaan op de eerste resultaten. De sterkte van deze tool en methodiek ligt precies in de opbouw ervan in overleg met de sector. De co-creatiegroep heeft inspraak in het bepalen van de dataverzameling, praktische toepasbaarheid enzovoort. Samen met hen werden ook een aantal principiële beslissingen genomen. Bijvoorbeeld: hoe gedetailleerd gaan we om met de verschillende diercategorieën? Alle deelnemers kregen hierdoor meer voeling met de vele invloedfactoren op het eindresultaat. De complexiteit bewijst ook dat vergelijkingen tussen de verschillende carbon footprint tools niet steeds mogelijk en wenselijk zijn.
In elke sector wordt gestart met vijf pilootboeren waar de Klimrekpartners een volledige levenscyclusanalyse uitvoeren. Op basis van hun analyses wordt een bruikbare en vereenvoudigde klimaatscan uitgewerkt die minimum 80% van de totale klimaatimpact van het bedrijf dekt. We houden niet alleen rekening met de grootte van de klimaatimpact maar ook met ‘waar je als landbouwer vat op hebt’. Die twee elementen bepalen immers waar maatregelen kunnen worden genomen met de hoogst mogelijke impact. Je kan kennismaken met de vijf pilootboeren voor melkvee via www.klimrekproject.be.
Een klimaattraject is maatwerk
Momenteel wordt ook werk gemaakt van de economische doorrekening. De sterkte en de duidelijke meerwaarde van deze berekeningstool zit hem in de mogelijkheid om bedrijfsspecifiek de economische impact te bepalen van klimaatmaatregelen. Het is heel belangrijk te vermelden dat het gaat om maatwerk. Welke klimaatmaatregelen het meest geschikt en gewenst zijn, hangt af van de specifieke omstandigheden op het bedrijf zelf. De komende maanden wordt de klimaatscan verfijnd in een volgende co-creatiebijeenkomst en zullen een nieuwe reeks melkveehouders worden bezocht om de pilootklimaatscan te testen.
Negentig boeren
Over de drie sectoren heen zullen we in het Klimrekproject minimum 90 landbouwers begeleiden. De tools die tijdens het vierjarig project worden ontwikkeld, zullen ook na afloop beschikbaar blijven. Er zullen klimaatconsulenten worden opgeleid die op de juiste manier met de scan aan de slag kunnen gaan. Deze klimaatconsulenten zullen ruimer worden gezocht dan bij de projectpartners. Zo zal het project een blijvend effect hebben op de verduurzaming en weerbaarheid van de landbouwsector in Vlaanderen.
Dit artikel werd gepubliceerd in Boer&Tuinder. Voor het overnemen van artikelen uit Boer&Tuinder is steeds schriftelijke toestemming van de redactie nodig. Bronvermelding is altijd verplicht.