Sensoren in land- en tuinbouw zijn in opmars. Ze zijn onlosmakelijk verbonden met wat men precisielandbouw noemt: dankzij nieuwe technologieën meer, beter en duurzamer produceren tegen een lagere kostprijs. In de akkerbouw vertaalt precisielandbouw zich bijvoorbeeld in erg doelgerichte gewasbescherming en bemesting via gps-gestuurde machines. In de sierteelt onder glas kunnen plantenvoeding, watergift en klimaatsturing dankzij sensoren geoptimaliseerd worden. In de dierlijke sectoren kan men via precision livestock farming de dieren beter opvolgen en proactief optreden, waardoor de veehouder duurzamer kan produceren.
Een voorbeeld van het gebruik van sensoren in de veehouderij is Cowsonweb, dat ontwikkeld is door Marc Raman. Marc geeft zelf toelichting in onderstaand filmpje.
Naast de sociale en familiale meerwaarden,is er uiteraard ook een economisch voordeel
Marc Raman
Sonde kondigt afkalving aan
Marc ontvangt ons op het vleesvee- en akkerbouwbedrijf van de familie Cocquyt-Loyson in Pittem. Vrouw des huizes Christa, die samen met haar echtgenoot Marc en hun twee zonen Tiemen en Jarich het bedrijf uitbaat, schuift mee aan tafel. Het verhaal begint toen Marc Raman in 2003 vleesveehouder in bijberoep werd, met een boerderij in Izegem terwijl hijzelf in Ingelmunster woont. Hij moest ervaren dat het gebruikelijke alarmsysteem om kalvingen te signaleren niet voldeed. Samen met een investeerder zocht hij een alternatief. “Ik heb eerst het patent van het bestaande systeem uitgeplozen om te voorkomen dat ik een illegale kopie zou maken.” Marc bedacht en ontwikkelde een systeem met een sonde en een zendertje, dat de lichaamstemperatuur van de koe meet, doorstuurt naar een server en visualiseert in een grafiek. “We moesten voorkomen dat de koe het zendertje zou verliezen. Uiteindelijk kwamen we op het idee om de zender vast te maken aan een sonde die we in de schede steken. Daar heb ik een patent op genomen.” De sonde meet de temperatuur; het zendertje zit vast aan de koe, naast de staart. De sonde, die een ingebouwd geheugen van twaalf uur heeft en een drietal weken voor de geplande kalving aangebracht moet worden, meet om de tien minuten de lichaamstemperatuur. De zender stuurt zijn signaal naar een ontvanger die centraal ophangt en die de data doorstuurt naar de server van Inagro. Daar heeft men een app ontwikkeld die de gegevens omzet in een grafiek. Via een eigen gebruikersnaam en een wachtwoord kan iedere veehouder die het Cowsonweb-kalfalarm in gebruik heeft, de grafiek van elke koe afzonderlijk raadplegen. “Wanneer de temperatuur van een koe die einde dracht is, met 1 °C zakt onder het gemiddelde van de voorbije 8 dagen en op dat niveau blijft, zal ze in 80% van de gevallen binnen 24 uur gaan kalven.” De grafiek maakt ook koorts of ziektes zichtbaar, zodat de boer preventief kan ingrijpen.” Soms is er zelfs aan het dier niets te merken, terwijl de grafiek onthult dat het ziek is.”
Voordelen voor de veehouder
Op het bedrijf Cocquyt zijn er 180 kalvingen per jaar. Volgens Christa heeft Cowsonweb allerhande voordelen. “We hoeven niet meer ’s nachts elke drie uur op te staan om te zien of er een kalving staat te gebeuren. Dat geeft meer gemoedsrust. We kunnen ons werk overdag ook beter plannen, ook voor de veearts. Het is al gebeurd dat we een paar kalvingen laten samenkomen zodat hij minder heen en weer hoeft te rijden. Ons sociaal leven is veel verbeterd. Vroeger kwam er iemand na een paar uur van een feest naar huis. Nu weten we perfect of we een kalving moeten verwachten. Onze zonen zijn getrouwd met een vrouw die buitenshuis werkt. Voor hen is het ook aangenamer wanneer ze pas van huis weg hoeven als het moment van een kalving echt dichtbij is. Naast de sociale en familiale meerwaarden, is er uiteraard ook een economisch voordeel. “Door de temperatuur te monitoren, zijn we er op tijd bij. Er is minder uitval bij koeien en kalveren. Kalvingen op het juiste moment geven gezondere kalveren en bij de koe een betere genezing van de baarmoeder na een keizersnede. Bij sommige koeien valt het bevallingsproces niet op tijdens een visuele controle. Het kalf wordt dan doodgeperst. Bij zwaardere kalveren of draaiingen, of bij kalveren die achterstevoren zitten, kunnen we voorkomen dat het verkeerd afloopt.”
Tochtdetectie
Op vraag van de landbouwers heeft Marc een waarschuwingssysteem voor tochtdetectie ontwikkeld, dat werkt met dezelfde ontvanger als voor het afkalven. Hierbij krijgen de koeien een halsband om met een detector die de driedimensionaal bewegingen registreert en eveneens uitgerust is met een zendertje. Alle bewegingen worden geregistreerd en in een grafiek uitgezet. Tochtige dieren bewegen meer, waardoor de boer kan aflezen welke dieren bronstig zijn. De activiteitenmeter waarschuwt ook wanneer een koe uier- of baarmoederontsteking heeft. “Deze dieren vallen gewoon stil, maar in de kudde ontsnapt dat aan het oog. De bewegingsgrafiek wijst er de boer dan op dat er een probleem is, zodat hij kan ingrijpen voor het zich verder ontwikkelt en moeilijker te behandelen wordt.”
De innovatietelex wordt maandelijks gepubliceerd in Boer&Tuinder. Voor het overnemen van artikelen uit Boer&Tuinder is steeds schriftelijke toestemming van de redactie nodig. Bronvermelding is altijd verplicht.