Wie vandaag afstudeert zit in 2040 nog niet in de helft van zijn of haar professionele loopbaan. Niemand heeft een glazen bol maar business as usual zal het zeker niet zijn. Waarop bereid je je bedrijfsvoering best voor? Het Innovatiesteunpunt zet je graag aan het denken.
Verandering of trend?
Verandering en nieuwe trends zijn van alle tijden. Ook nu. Feit is nu wel dat wat al in beweging was door de coronacrisis afgeremd of versneld wordt. En die crisis zet zeker ook nieuwe veranderingen in beweging. De vraag is of die veranderingen van zeer korte duur zijn (de duur van de crisis), van middenlange duur (enkele maanden na de crisis) of lange termijnveranderingen zijn. In dit laatste geval spreekt men van nieuwe trends.
Coronacrisis als mijlpaal
Zonder twijfel zal de coronapandemie een mijlpaal zijn. Iedereen zal zich de lockdownperiode herinneren, of het nu om een light versie of om een harde lockdown ging. De gevolgen van de pandemie zijn immers wereldwijd voelbaar en treffen iedereen. Feit is wel dat iedereen de pandemie op een heel andere manier ervaart. Een laag percentage van de bevolking wordt ziek, waarna sommige overlijden. Een groot deel van de bevolking blijft gespaard maar de vraag is hoelang. De ene werkt dubbele shifts, de ander is (tijdelijk) werkloos. De ene zit gezellig thuis met tuin en open ruimte om zich te ontspannen. De ander zit opgehokt met veel te veel personen of net heel eenzaam in een klein appartement. De coronacrisis heeft veel gezichten.
Maar de coronacrisis heeft ook één duidelijk gezicht. De crisis heeft onze afhankelijkheid van de wereldeconomie extra blootgelegd. Het nijpend tekort aan mondmaskers en medische beschermingskledij deed burgers achter hun naaimachine kruipen. Wie had dat ooit gedacht? Gelukkig kan Europa en zeker België terugvallen op een sterke agro-voedingssector en ook dat besef is gegroeid: het belang van lokale voedselproductie, de nood aan voedselzekerheid. Een paar weken lang was er in ons land een tekort aan wc-papier, nooit was er een tekort aan kwaliteitsvolle voeding.
Corona en voeding
De voorbije weken tekenden zich enkele duidelijke verschuivingen af in onze sector. Door het sluiten van horeca en school- en bedrijfskantines werd er weer meer thuis gekookt. Uit analyse van het consumentengedrag zie je dat mensen kiezen voor kwaliteit en voor gekende merken, voor basisproducten en niet voor luxe. Ze kiezen ook bewust voor producten uit eigen streek. Die scheppen vertrouwen.
Tegen de trend in van verpakkingsarm en plasticvrij, kiest de consument weer meer voor voorverpakte producten. De verkoop van diepvriesgroenten kent daarom een duidelijke stijging. De verpakking, het uitgebreide gamma en het gebruiksgemak spelen hier zeker een rol in. Convenience blijft ook in crisistijd belangrijk. Maar ook het feit dat diepvriesgroenten langer bewaard kunnen worden speelt misschien een rol. Mensen zullen in post-coronatijd vermoedelijk meer aandacht hebben voor ‘voorzienigheid’ en hierdoor wat meer voorraad aanhouden. Denken we hier maar aan de vroegere voorraadkelder bij de mensen. En dan komen, naast de diepvriezer ook andere vormen van bewaren terug naar boven. Biedt dit nieuwe mogelijkheden voor thuisverwerkers?
Door de wachtrijen bij de ingang van supermarkten, maar ook door de nabijheid en het vertrouwen die ze uitstralen, hebben veel nieuwe klanten de weg gevonden naar buurtsupermarkten en hoevewinkels. Maar onderschat daarnaast de groei van online aankopen niet. Waar men naar buurtsupermarkten en hoevewinkels gaat en meer dan ooit belang hecht aan de beleving, bestelt men voor het gemak online. Dezelfde klant zoekt beide: beleving en gemak. Zet dus zeker in op verkoop via verschillende kanalen. Men noemt dit omnichannelverkoop.
Voor wie twijfelt of de onlineverkoop voor voeding een geschikt kanaal is, bekijkt best de verkoopcijfers van bedrijven die maaltijdboxen leveren. Zowel de grote internationale spelers als de Belgische spelers noteren een duidelijke omzetstijging. Pik ook hier je graantje in mee.
Ondanks de meetbare veranderingen in koopgedrag blijven een aantal parameters belangrijk voor de consument: ingrediënten voor de maaltijd moeten lekker, kwaliteitsvol en makkelijk in gebruik zijn. Voorgesneden groenten, voorverpakte porties, … genieten de voorkeur. En weet dat er meer dan anders een eigen verwennerijtje wordt gekocht. Laat hier geen kansen liggen.
En als de crisis ons iets leert, dan is het het feit dat mensen, opgesloten in hun kot, ergens bij willen horen. 2020 wordt daarom het jaar waarin je als lokale ondernemer de band met bestaande en nieuwe klanten makkelijk kan versterken en opbouwen. Ook hier speel je best snel op in. Verzamel gegevens van je klanten, stuur ze op tijd een nieuwsbericht en hou ze zo op de hoogte van openingsuren, nieuwe producten en nieuwtjes van je bedrijf. De geboorte van een kalf, het aantal strobalen dat binnen gehaald werd, … Wat dagelijkse kost is voor jou, is nieuwe kennis voor je klant. En als de klant je beter kent, dan groeit het vertrouwen (nog meer).
Onzichtbare troeven zichtbaar maken
Hygiëne staat weer hoog op de agenda. Wat al vele jaren gangbaar is in onze stallen en serres, wordt nu ook in huishoudens en kantoorruimtes uitgerold: veelvuldig handen wassen, voorwerpen ontsmetten, vreemden de toegang weigeren. Dit kost tijd en geld. Geen van beide kostenposten kon de landbouw ooit doorrekenen. Misschien komt daar nu verandering in. In onze communicatie en marketing kan het vermelden van ‘100% hygiënisch’ een waardevol ‘merk’ worden. En vermeld wat je op dit vlak doet. De klant heeft daar geen weet van.
Een andere troef die we als sector hebben is het grote aanbod van belevingsinitiatieven op en rond de land- en tuinbouwbedrijven. Op sommige bedrijven kan je logeren. Andere hebben alles in huis om groepen te ontvangen en actief bezig te houden. Wat ontwikkeld werd voor teambuildings en verjaardagsfeestjes, kan deze zomer ingezet worden voor daguitstappen met vrienden of familie. De hoevewinkels laten letterlijk toe om te proeven van de boerenbuiten. Er valt in België op meer plaatsen iets te beleven dan aan de Kust of in de Ardennen. Dat moeten we uitspelen in de zomer van 2020 en wie weet geniet vakantie in eigen land ook de volgende jaren de voorkeur.
Tijdelijk of nieuwe trend?
Dé grote uitdaging is om in te schatten wat tijdelijk is en wat een nieuwe trend wordt. We hebben geen glazen bol en de vraag is of dat ook heel klaar moet zijn voor je je bedrijfsvoering bijstuurt.
Elke crisis biedt nieuwe kansen. Het is aan de ondernemer om die te zien, vast te pakken en al dan niet vast te houden.
We zien heel inventieve oplossingen in de markt voor problemen die eerst onoplosbaar leken zoals:
- nieuwe samenwerkingsvormen,
- nieuwe manieren van bestellen en leveren (drive in op de boerderij waar je producten van verschillende land- en tuinbouwers kan ophalen),
- nieuwe producten (suikerraffinaderij produceert desinfecterende handgel, lingerie fabrikant maakt mondmaskers),
- verschuiving in je klantenbestand (Ardo zet nu meer af bij retail en minder via Food Service).
De grote uitdaging is om oren en ogen open te houden, inspiratie op te doen, ook buiten de agrarische sector, en nieuwe ideeën te implementeren in jouw bedrijfsvoering. Belangrijk is wel focus te houden. Spring niet van links naar rechts maar weet waar je met je bedrijf naartoe wil op de langere termijn. Misschien ligt 2040 daarvoor te ver, maar focus op 2025-2030. Waar wil je dan staan en welke bijsturing helpt je daarin vooruit?
Hulp inroepen
Inspelen op veranderingen kan je als individueel bedrijf doen, maar kan je ook samen doen met andere spelers. Dat kan met collega’s uit de landbouwsector, met ketenpartners uit de voedingsketen maar misschien liggen er uitdagingen klaar om uit te rollen met spelers uit andere sectoren.
Heb je een idee en zoek je hulp bij het uitrollen, of heb je het moeilijk om vast te leggen waar je naartoe wil? Het Innovatiesteunpunt kan je daarbij helpen. We ondersteunen zowel individuele land- en tuinbouwbedrijven als bedrijven die een samenwerking zijn van landbouwers.
